Antigo banco do Rancho Chico, en Celeiro, nunha imaxe de Foto Carlos do 25 de xullo de 1973.

                                     

                                             DO BANCO DAS MENTIRAS AO DA PACIENCIA

                           Bancos mariñeiros da Mariña, fontes inesgotables do pasado e do presente

 Se facedes unha viaxe polos peiraos do norte mariñán, calquera día enxoito do ano, sen dúbida chamaravos grandemente a atención o feito de ver a unha morea de vellos lobos de mar, reunidos ao redor dun banco de madeira ou pedra, semellante á bancada dos antigos traiñóns, convertido a cotío en centro de reunión e permanente foro de discusión.

A maioría destes bancos mariñáns ou de bocarribeira teñen nome propio: banco das mentiras do Mirasol ribadense, o parladoiro da praia do Torno en San Cibrao, o desaparecido bando da paciencia en Viveiro, o da Papoia e do Rancho Chico en Celeiro…

Do banco da paciencia situado antigamente no popular barrio mariñeiro da Ribeira, deixounos a seguinte testemuña o etnógrafo e investigador Xaquín Lourenzo Fernández, que no seu traballo sobre a Cultura Popular Galega (Tomo II da “Historia de Galiza” dirixida por Otero Pedraio), dinos:

“En Viveiro había un arbre, que xa desaparecéu, chamado o “arbre da pacencia”, onda o que se puñan os mariñeiros á espreita do “choutar” das tolinas; cando as vían era sinal de que viña o peixe e entón saían bogando até acadal-o banco das sardiñas e faguel-o cerco”.

Bancos de choiva, brétemas, salseiros e raxeiras. Fieis testemuñas de naufraxios, galernas e traxedias. Fontes inesgotables  do pasado e do presente, tesouros continuos de contos e anécdotas, memoria viva de xeracións de indómitos mareantes.  Sufridos, contritos e humildosiños bancos mariñeiros, rebuldeiros observatorios meteorolóxicos para a esculca de mareas, ceos e ventos. Atalaia de chegadas e partidas, antonte branca escuma de faluchos, trincados, traiñeiras, laúdes, barlotes,  bucetas e remo de couce dos traiñóns, mouro fumear dos vaporciños onte, fero e férreo rebumbio das vacas que sucan o Grand Soleil, hoxe, mañá… Petruciais bancos dos aconteceres do vivir diario, escola prematura de grumetes, boteiros e sogueiróns, retiro forzado de avezados mariñeiros.

Paraninfos engaiolantes de quiméricas e fantásticas andainas por lonxanos e tenebrosos mares, cos que todos os nenos da beiramar soñamos navegar algún día durante a nosa infancia feliz neste Viveiro norte.

                                                   

 

A Papoia, fonte da fábrica de Andrés Amor Santos "Canoura", tamén en Celeiro, co bebé Carmen Paleo Paz con Jesús Paleo Herrero e detrás o tío Manulo.  

                                             Carlos Nuevo Cal, Cronista Oficial de Viveiro       




Comentarios

Publicar un comentario

Publicacións populares deste blog

Imaxe
                                  Casa torre que pertenceu a Juan Ares Vizoso de Bahamonde (Foto: J.M. Paleo)                   A CASA TORRE DE JUAN ARES VIZOSO NA RÚA DO MEDIO Entre as distintas edificacións e construccións singulares que conforman o casco histórico da cidade de Viveiro, consideramos de grande interese arquitectónico a casa nº 24, situada na actual Rúa Rosalía de Castro (antiga da Pilitaria, Carniçería, Travesa, do Medio ou Mina), na que destaca un fermoso arco de medio punto con grandes dovelas e escudo heráldico da familia do fundador encima. A casa torre pertenceu ao viveirés Juan Ares Viçoso de Baamonde, destacado membro da fidalguía local e comercial do s. XVI, señor do Coto de Caxoto, señorío que herdou da súa tía dona Leonor Viçoso de Baamonde, que fora esposa do rexidor Pedro Pardo de Cela “O Rubio”; este deixara establecido nas súas mandas testamentarias que co produto da venta dos seus bens se construíse a Sancristía (1563) da igrexa de Santa María do C
Ler máis
Imaxe
Praza Maior de Viveiro, anos vinte. Praza Maior de Viveiro A Praza Maior de Viveiro está conformada por distintas edificacións eclécticas que teñen en común elementos construtivos da arquitectura galega: cubertas de grandes rumbeiros  de lousa, balconadas con ferro forxado ou de fundición, galerías acristaladas e paramentos de granito e manpostería enfoscada. Este espazo, tamén denominado Praza da Constitución, sufriu diversas modificacións ao longo do tempo, ao derruírse o rolo e picota, os soportais dalgunhas casas, a igrexa parroquial de Santiago (1840) co seu pequeno cemiterio, o Cárcere e Casa dos Correxidores (1874). Posteriormente, aumentou de perímetro e construíronse dous cantóns: o de Arriba ou Das Zocas, por ser o lugar reservado para a venda de zocas ou cerámica, e o de Abaixo (na beira do antigo Canto de Santiago). A partir de 1891 erixiuse a estatua do literato e político viveirés Nicomedes Pastor Díaz Corbelle, obra do escultor catalán José Campeny. Recentemente, a c
Ler máis
Imaxe
  Antiga Ponte de Portochao, en Galdo, derrubada por unha riada   A FEIRA DAS MAULAS (1721-2021)                   A feira de Galdo competía co mercado que había os sábados en Viveiro As feiras e mercados comarcais de Galicia tiveron sempre unha importancia de primeiro orde no concerto económico-social do país. Mesmo son moitos os pobos e vilas que deben a súa orixe e posterior desenvolvemento ao establecerse unha feira, por exemplo, O Carballiño en Ourense, ou Ferreira do Valadouro nas terras do Norte lugués. No caso concreto da Feira das Maulas, que se celebra o segundo domingo de maio na parroquia de Galdo, non podemos precisar con exactitude a súa orixe, aínda que si sabemos grazas a un Real despacho do Consello de Castela datado o 14 de febreiro de 1719, que con anterioridade a esta data xa se viña celebrando, polo menos dende vinte anos atrás, un mercado no sitio denominado da Paleira xunta á ermida de Nosa Señora de Guadalupe. Iniciativa dos veciños A feira mensual de
Ler máis
Imaxe
                                                                          Luís Trigo Chao "O Gardarríos", redactor de "El Momento".   OS NOVENTA ANOS DA REFUNDACIÓN DO SOCIALISMO EN VIVEIRO E DO PERIÓDICO “EL MOMENTO” (1931) INTROITO O pasado 1 de decembro cumpríronse 90 anos da publicación do  primeiro quincenaL socialista viveirés El Momento . Aínda que antes existiron na nosa cidade outros antecedentes de prensa obreira como: Germinal (1906), El Defensor Obrero (1919) ou El Proletario (1923), o certo é que ningún deles acadou a importancia, difusión e duración de El Momento (1931-1934).      OS ANTECEDENTES POLÍTICOS QUE FIXERON POSIBLE A APARICIÓN DE “EL MOMENTO” Os motivos da publicación do órgano de prensa socialista atopámolos na nova configuración partidaria xurdida coa proclamación da II República, o 14 de abril de 1931, e a repetición das eleccións municipais en Viveiro, debido ás moitas irregularidades producidas por parte dos antigos partidos da Rest
Ler máis
Imaxe
Salvador Ferro Franco (1913-1997) A AZAROSA VIDA DE SALVADOR FERRO FRANCO. DA GUERRA CIVIL AOS CAMPOS NAZIS(1936-1945) Nacemento , xuventude e mocidade en Viveiro (1913-1937) Salvador Ferro Franco naceu no lugar da Casaría, nas Pallaregas-Covas (Viveiro), o 7 de decembro de 1913 no seo dunha familia de labregos medianeiros, é dicir, que traballaban as terras e vivían nunha casa que era propiedade da familia Pérez Labarta do Pazo de Grallal, os donos, recibían a cambio a metade das colleitas agrícolas. A familia Ferro estaba composta polos proxenitores, Manuel Ferro Alvo e Antonia Franco Díaz, xunto cos seus fillos: José, Salvador e Josefa. O seu avó José Ferro, era o propietario do lugar da Tora, tamén nas Pallaregas.   O meniño Salvador, comezou a traballar a idade de cinco anos, ao igual que a maioría dos nenos labregos, levando a alindar as vacas ou ben colaborando coa maioría dos traballos propios do campo e da casa, motivo polo cal tivo unha preparación escolar moi escasa, p
Ler máis
Imaxe
Luz Pozo Garza (1922-2020) LUZ POZO, DENDE O TEU MAR DE VIVEIRO                                                                                        Na mañanciña de onte, luns 20 de abril, desta primavera tan atípica, coa maioría da poboación recluída por mor desta virulenta pandemia mundial chegáronme novas do teu pasamento, amiga Luz.  Aínda que permanecía informado pola túa sobriña Susana da progresiva gravidade da túa enfermidade o certo é que os humanos tratamos de enganarnos a nós mesmos ao tentar obviar a realidade da morte, sempre presente, especialmente nestes días  tristes para humanidade, con miles de falecidos. Desexo, recordarte como sempre te coñecín, plena de lucidez, amizade, frescura vital e poética. E que mellor maneira de facelo que contando dun xeito moi rápido a túa presenza na nosa cidade durante a túa nenez e adolescencia rilkiana,  onde, compuxeches as túas primeiras obras ao son das ondas do mar de Viveiro, símbolo de liberdade, amor, vida e mo
Ler máis
Imaxe
                                                         Edificio social da Unión de fabricantes radicada en Celeiro. A FUNDACIÓN DA UNIÓN DE FABRICANTES DEL NORTE DE GALICIA, EN CELEIRO OS PIONEIROS DO ESCABECHE E A CONSERVAS Coa instalación dos primeiros “fabriquís” de escabeches da Viúva de Álvarez e de Emeterio Sanjurjo López “O Santiño”, principiou en Celeito, entre 1904 e 1906, a industria conserveira. Esta iniciativa empresarial veu complementar ás 24 fábricas de salga que aínda elaboraban por aquelas datas todo tipo de peixes salgados no porto celeirés. Ao ano seguinte, en 1907, puxéronse en funcionamento dúas novas fábricas de conservas: a do comerciante   e armador logroñés Romualdo Villar Gómez e a do empresario asturiano Bernardo Alfageme. Xa temos falado tamén no libro das Conserveiras de Celeiro, Vicedo, Bares e Barqueiro , escrito en colaboración con Vicente Míguez, da fundación en Celeiro, no ano 1909, dunha Xunta de Defensa da Pesca, que fora constituída, en excl
Ler máis
Imaxe
                                                                               Escola de Vieiro recén construida. A BIBLIOTECA POPULAR CIRCULANTE , UNHA IMPORTANTE INICIATIVA PEDAGÓXICA (1929) ADRAL As bibliotecas populares circulantes xogaron un destacado rol na expansión cultural e no fomento da lectura, tanto entre o alumnado como no conxunto da cidadanía ou, mesmo, na formación continua do profesorado, necesitado de permanente actualización pedagóxica, científica e literaria. A constitución das distintas bibliotecas circulantes de carácter escolar debeuse á iniciativa da Dirección Xeral de Primeira Ensinanza que a partir do Real Decreto do 22 de novembro de 1912 promulgou unha serie de reais ordes sobre a organización e funcionamento destas bibliotecas que estarían dirixidas polos mestres e baixo a supervisión dos inspectores de primeira ensinanza. OS INICIOS DA BIBLIOTECA POPULAR CIRCULANTE O pioneiro e propulsor da Biblioteca Popular do Partido de Viveiro foi o mestre aragonés, F
Ler máis
Imaxe
Grupo de republicanos, entre os que se atopa o viveirés Antonio López Ferreiro, nun campo de traballo de Arxelia.   DOUS VIVEIRESES MORTOS NOS CAMPOS DE CONCENTRACIÓN NAZIS(1941-1945)                                                                                                             Por: Carlos Nuevo Cal                                                                                                         (Cronista Oficial de Viveiro) VÍTIMAS ESQUECIDAS DO NAZISMO Longa, excesivamente longa, foi a batalla legal que comezara a galega Mercedes Núñez (Barcelona, 1911-Vigo 1986), vítima sobrevivente do Holocausto, para tentar recuperar a memoria dos galegos internados nos campos nazis de exterminio.   Unha memoria destruída en gran   parte polos propios alemáns e esquecida, censurada ou arrombada logo do envío dos dez libros que a Oficina de liberación dos Campos francesa remitira en 1952 ao Goberno do xeral Franco. Malia a existencia da devandita documentación na Sede do
Ler máis